ਅੱਠ ਲਾਪਤਾ ਮਾਓਰੀ ਨੱਕਾਸ਼ੀ 200 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਮੁੜ ਲੱਭੀ ਗਈ
- ਅੱਠ ਲਾਪਤਾ ਮਾਓਰੀ ਨੱਕਾਸ਼ੀ 200 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮੁੜ ਲੱਭੀ ਗਈ ਹੈ।
- ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੁਆਰਾ 1820 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
- ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ 16,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਓਰੀ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
ਅੱਠ ਮਾਓਰੀ ਵਕੈਰੋ ਰਾਕਾਉ (ਰਵਾਇਤੀ ਲੱਕੜ ਦੀ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ) ਜੋ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਗੁਆਚ ਗਈ ਸੀ, ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਛੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਖੋਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1823 ਵਿੱਚ ਆਈਲੈਂਡਜ਼ ਦੀ ਖਾੜੀ ਵਿੱਚ ਚਰਚ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸੋਸਾਇਟੀ (ਸੀਐਮਐਸ) ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 60 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਆਕਲੈਂਡ ਦੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਐਂਡ ਪਲੈਨਿੰਗ ਤੋਂ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਡੀਡਰੇ ਬ੍ਰਾਊਨ (ਨਗਾਪੁਹੀ, ਨਗਾਤੀ ਕਾਹੂ), ਨੇ ਗੁੰਮੀਆਂ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਅੱਠ ਸਾਲ ਬਿਤਾਏ ਹਨ।
“ਇਹ ਟੌਂਗਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਨਗਾਪੂਹੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਅਤੇ ਬਸਤੀਵਾਦ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿੰਡੋ ਹਨ,” ਬ੍ਰਾਊਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਕੈਟਾਲਾਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ, ਬ੍ਰਾਊਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਖੋਜ ਉਦੋਂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਮੂਸੀ ਡੇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਈਵਾਂਗੇਲੀਕੇਸ 1867 ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਟੁਕੜੇ ਮਿਲੇ।
ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਨੂੰ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੋਰ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਕੈਂਟਰਬਰੀ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਬਰੁਕਲਿਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਤੁਹੁਰਾ ਓਟੈਗੋ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿੱਚ ਬਾਕੀ ਬਚੀਆਂ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਲੱਭੀਆਂ ਗਈਆਂ।
ਮਾਸਟਰ ਕਾਰਵਰ ਜੇਮਸ ਰਿਕਾਰਡ ਮਾਹੀ ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਟੋਹੰਗਾ ਵਕੈਰੋ ਜੇਮਸ ਰਿਕਾਰਡ ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਪ੍ਰਤੀ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਸਮਰਪਣ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। (ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ 28/04/22)ਕੈਲੀ ਹੋਡਲ/ਸਟੱਫ
ਲੱਭੀਆਂ ਗਈਆਂ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੌਈਹੂ (ਜੰਗੀ ਡੰਗੀ ਦਾ ਟੋਲਾ), ਕੁਵਾਹਾ ਪਟਾਕਾ (ਉੱਠੇ ਹੋਏ ਭੰਡਾਰੇ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ), ਪੌਪੂ (ਕੰਧ ਦੀ ਨੱਕਾਸ਼ੀ), ਪਾਰੇ (ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੀ ਲਿੰਟਲ), ਅਤੇ ਇੱਕ ਟੌਰਪਾ (ਸਟਰਨਪੋਸਟ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇੱਕ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਲਾਪਤਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜੀ ਗਈ ਪਹਿਲੀ ਸੀ।
ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਜਿੱਥੇ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ iwi ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਜੁੜਨਾ ਦੇਖਣ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਸਨ।
“ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਅਜਾਇਬ ਘਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਔਨਲਾਈਨ ਰੱਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚਲੇ ਗਏ ਟੌਂਗਾ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਜੋੜਨਾ ਅਜੇ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੈ,” ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ।
16,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਓਰੀ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਅਜਾਇਬ-ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਬਹੁਤਿਆਂ ਕੋਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੂਲ ਬਾਰੇ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਛੱਡਿਆ ਸੀ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ।
